به گزارش پایگاه خبری«عصر نمایشگاه » به نقل از گسترش تجارت ، پایان هر سال بهترین زمان برای بررسی نقاط قوت و ضعف هر صنعتی است؛ حوزه نمایشگاه‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیست. در همین‌باره، برای به‌دست آوردن یک برآورد دقیق از آنچه در گذشته اتفاق افتاده و آنچه در آینده نیاز است ایجاد شود به سراغ محمدجواد قنبری، معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران رفتیم.

مسئولی که معتقد است باید صریح با رسانه حرف زد و البته اهل نامه‌نگاری و فکس و ایمیل و هزار و یک جور شرط و قانون گذاشتن برای مصاحبه هم نیست. پشت میز مدیریت دولتی هم که نشسته باز به فکر بخش خصوصی و همه آنهایی است که برای صنعت نمایشگاهی زحمت می‌کشند، حتی برگزارکنندگان رویدادهای کوچک در شهرستان‌های دورافتاده. او با آرامش صحبت می‌کند و البته حرف‌هایش برای متخصصان صنعت نمایشگاهی سند است. می‌گوید دولت و بخش خصوصی در کنار هم می‌توانند صنعت نمایشگاهی را پویا و زنده نگه دارند.در ادامه گفتگو با معاون شرکت سهامی نمایشگاه ها را می خوانید :
وضعیت رویدادهای اختصاصی نمایشگاه بین‌المللی را در امسال نسبت سال‌های قبل چگونه ارزیابی می‌کنید. به‌طور کلی دستاورد این رویدادهای اختصاصی برای اقتصاد کلان کشور و نیز صنعت نمایشگاهی چه بوده است؟
در امسال تلاش‌های بسیار خوبی برای توسعه صنعت نمایشگاهی انجام شده است. وضعیت نمایشگاه‌های اختصاصی به نسبت سال‌های قبل واقعا بهبود یافته و اگر بخواهیم نگاه واقع‌بینانه‌ای به رویدادهای امسال و گذشته داشته باشیم می‌توان دریافت که فعالان بخش خصوصی؛ تولیدکنندگان، بازرگانان و تاجران به اندازه‌ای که از حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی استقبال می‌کنند، کمتر اشتیاقی به حضور در نمایشگاه‌های اختصاصی داخلی دارند. ظرفیت‌های ژئوپلتیک کشور در منطقه و غرب آسیا این فرصت را در اختیار تاجران قرار داده که ارتباطات خوبی با مجریان برگزاری نمایشگاه‌های منطقه‌ای داشته باشند. بنابراین می‌توان گفت حضور گسترده و کلان در نمایشگاه‌های کشورهای منطقه، از مهم‌ترین فعالیت‌های ارتباطی است که در سال گذشته شکل گرفته است.
نیاز بود ما هم نسبت به رویدادهای اختصاصی در مخاطبان و مشارکت‌کنندگان نمایشگاهی کشورمان ایجاد انگیزه کنیم. برای این منظور شرایط حضور تولیدکنندگان، تاجران و بازرگانان را در نمایشگاه‌های اختصاصی ایران در کشورهای منطقه تسهیل کردیم. برنامه‌های خاصی برای آنها ترتیب دادیم تا به واسطه دیدارهای تجاری در شناسایی شرکت‌های مورد نظر و جذب سرمایه و بازار فروش مورد نیاز به موفقیت برسند. مقام‌عالی وزارت از حامیان اصلی شرکت‌کنندگان بخش خصوصی در این نمایشگاه‌هاست. مسئله حضور در نمایشگاه‌ها امری اختیاری است که می‌تواند با نشان دادن قدرت استراتژیک ایران در منطقه در افزایش توسعه بازاریابی و صادرات برای این شرکت‌ها سهم بسزایی داشته باشد. از طرفی حضور ایران در نمایشگاه‌های منطقه‌ای موجب توسعه مشترکات سیاسی و ارتباطات اقتصادی با این کشورها شده است. در سال 95 ما نمایشگاه‌های رم، عمان، کنیا، پاکستان و یونان را داشتیم. برای سال 96 بسته به نوع کشورها و ارتباطات آنها با ایران و شرایط نمایشگاهی امکان دارد تانزانیا در اردیبهشت، ارمنستان در شهریور و ترکیه در آبان به فهرست نمایشگاه‌های ما افزوده شود. با توجه به ظرفیت ایران در بخش خصوصی بی‌تردید ما توان افزایش و برگزاری این نوع نمایشگاه‌های را داریم.
آیا برنامه‌ای برای افزایش اختیارات بخش خصوصی در زمینه برپایی رویدادهای مختلف دارید؟
اگرچه از بخش خصوصی برای حضور در نمایشگاه‌ها براساس دستور مقام عالی وزارت حمایت می‌کنیم، اما نمی‌توان برگزاری نمایشگاه‌ها را به بخش خصوصی سپرد، چراکه بخش خصوصی به دنبال جلب منافع خود است. بنابراین نگرش این بخش اقتصادی و درآمدی است و نمی‌تواند نقش حاکمیتی که نگرش حمایتی آن پررنگ‌تر است را عهده‌دار شود. هدف بخش دولتی جلب سود صدرصدی نیست و این بخش در نظر دارد با پرداخت یارانه از بخش خصوصی حمایت کند.

در نظر داشته باشید برخی مناسبات و ارتباطات اقتصادی به‌صورت توافقنامه‌های بین دولتی است. به طور مثال تمام احکام اجرایی برای برگزاری نمایشگاه باید از سوی دولت‌ها تایید شود. از طرفی جلب منافع سازمانی و نگاه درآمدی بخش خصوصی در مقابل نگاه حمایتی بخش دولتی موجب شده نگرش این دو بخش به بازارهای دور و نزدیک باهم متفاوت باشد. از این‌رو به راحتی می‌توان دریافت که چرا مسئولیت ساماندهی نمایشگاه‌ها به بخش خصوصی محول نمی‌شود.
مهم‌ترین رویدادهای نمایشگاهی در سال 95 را چه می‌دانید؟
گشایش‌های بین‌المللی در سال گذشته موجب شد شرکت سهامی نمایشگاه‌ها با استقبال 100 تا 300درصدی شرکت‌های خارجی برای حضور در نمایشگاه‌ها روبه‌رو شود. از سال گذشته صنعت نمایشگاهی کشور متحول شد و با سیل متقاضیان خارجی که خواستار حضور در بازار پساتحریم ایران بودند، روبه‌رو شد. گفته می‌شود نمایشگاه‌ها آستانه ورود شرکت‌های خارجی به بازار کشورها هستند، بنابراین بهترین بستر آشنایی و معرفی شدن بازارهای هدف کشورها نمایشگاه‌هاست.
خوشبختانه شرکت سهامی نمایشگاه‌ها عملکرد خوبی در برگزاری نمایشگاه‌های سال 95 داشته که می‌توان به برپایی نمایشگاه هلندی‌ها درباره فضای سبز و محصولات گیاهی و تولیدات کشاورزی و برگزاری نمایشگاه ارمنستان و عمان، پاکستان و همچنین لبنانی در شرکت «ای‌اف‌ای گروپ» در زمینه خدمات فنی و مهندسی ساختمان اشاره کرد. ایتالیا و یونان نیز در متراژهای پایین‌تر در تفاهمنامه‌ای در نمایشگاه حضور داشتند. کره‌جنوبی نیز از دیگر حاضران در نمایشگاه بود. بولونیا از دیگر شرکت‌کنندگان به دلیل تغییر زمان‌بندی و مشکلات درون‌سازمانی خود نتوانستند در سال 95 در نمایشگاه شرکت کنند و حضور آنها در نمایشگاه ایران به سال 96 موکول شد.
ارزیابی شما از عملکرد سایت تهران در برپایی رویدادهای تخصصی چیست؟ آیا این مجموعه توانسته به نتایج مطلوبی در سال 95 دست یابد؟
سال گذشته فضای نمایشگاهی کشور تحت‌تاثیر برجام بود. این روند که از یکسال گذشته آغاز شد شرایط خوبی را به وجود آورد. بهره‌گیری از بهبود صنعت نمایشگاهی کشور فضایی را برای اتصال شرکت‌های بین‌المللی به بازار ایران به وجود آورد که دیگر بخش‌ها موفق به بهره‌برداری از آن شدند.
بنابراین پسابرجام در واقع فصل جدید تحول را در صنعت نمایشگاهی کشور رقم زد که در تمام این سال‌ها بی‌سابقه بوده است. در این شرایط حتی وقتی شرکت‌های بین‌المللی محدودیت فضای برگزاری نمایشگاه در تهران را دیدند، خواستار برگزاری نمایشگاه در شهرستان‌ها شدند. این اشتیاق می‌تواند فرآیند ورود سرمایه‌گذاری و انتقال دانش فنی را تسهیل کند. با این همه هنوز هم مشکلاتی بر سر راه صنعت نمایشگاهی قرار دارد مانند پراکندگی در سایت نمایشگاهی. این پراکندگی چه از نظر مقررات و چه از نظر اجرا گریبانگیر این صنعت است که سعی کرده‌ایم با ایجاد یکپارچگی لازم بین نهادهای مختلف دخیل در برگزاری نمایشگاه‌ها، این خلأ را پوشش دهیم.
به نظر شما چه زمانی قادر به مقایسه صنعت نمایشگاهی ایران با کشورهای اروپایی هستیم؟
خوشبختانه با لغو ماده ششم که قرار بود در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد و نقش حاکمیتی دولت را تحت‌تاثیر قرار می‌داد، برنامه‌های کارشناسانه‌تری برای ایجاد تحول در صنعت نمایشگاهی در دستور کار قرار گرفته است. در بیشتر کشورهایی که ما با آنها فعالیت نمایشگاهی داریم دولت‌ها نمی‌خواهند از صحنه فعالیت‌های اقتصادی دور شوند، بنابراین درصدد هستند با یک نقش حاکمیتی به روندهای اقتصادی جهت داده و مسیر آن را کنترل کنند.
با اتفاقاتی که بعد ازبرجام افتاد در سال 95 نقش صنعت نمایشگاهی پررنگ‌تر شد و اینکه صنعت نمایشگاهی می‌تواند در توسعه اقتصادی و ایجاد بازارهای جدید و جذب سرمایه‌گذار موثر باشد آن را در نوک پیکان اقتصادی کشور قرار داده است. بنابراین لازم است این رویدادهای مثبت درست جهت داده شود دراین بین آگاهی بخش خصوصی و مسئولان و روسا می‌تواند صنعت نمایشگاهی را در اجرای رسالتی که بر دوش دارد، یاری دهد. با همه این اوصاف درحال‌حاضر صنعت نمایشگاهی ایران در جایگاهی نیست که بتواند با نمایشگاه‌های آلمان یا کانادا مقایسه شود، اما باید خود را بالا بکشیم و نباید فعالیت خود را به کشورهای کوچک منطقه محدود کرده و ظرفیت‌های خودمان را با آنها مقایسه کنیم.
برای این کار صنعت نمایشگاهی نیازمند ساماندهی و سازماندهی است، سایت نمایشگاهی باید بهبود یابد. برای رسیدن به این هدف رتبه‌بندی سایت‌های نمایشگاهی کشور را شروع کرده‌ایم. این موضوع برای نخستین‌بار برای همکاری با سازمان توسعه تجارت تدوین شده تا با طراحی مسیر، سایر سایت‌های نمایشگاهی کشور در قالب اهداف و چشم‌اندازهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تعریف شود. در یک کلام نبود نقشه راه موجب پراکندگی در این صنعت شده است؛ بانگاهی به عملکرد برخی سایت‌ها می‌توان دریافت زمانبندی نمایشگاه‌ها بسیار پراکنده است. در نتیجه هدف ما این است با توجه به نقش حاکمیتی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها از فعالیت‌های نمایشگاهی حمایت کرده و به سازمان توسعه تجارت کمک کنیم.

آیا سایت‌های استانی هم از رتبه‌بندی انجام شده، استقبال کرده‌اند؟
سایت‌های استانی براساس مصوبه شورای‌عالی صادرات تشکیل شده است؛ یعنی کارگروه صادرات استان‌ها یا شورای‌عالی صادرات یک سایت نمایشگاهی در استان‌ها تشکیل شده که به دلیل نبود ساماندهی و یکپارچه‌سازی لازم بین نهادهای دخیل در سطح اولیه خود درجا زده است. بررسی‌ها نشان داده بسیاری از سالن‌های نمایشگاهی استان‌ها اجاره‌ای است و چارچوب قوی ندارد و این نیاز به ساماندهی دارد و موجب شده این نهادها موافق پوشش دولتی باشند. تعریف نقشه راه، این سایت‌ها را در رسیدن به اهداف و چشم‌اندازهای‌شان یاری خواهد کرد.
تا چه میزان سایت‌های استانی استانداردهای نمایشگاهی را رعایت می‌کنند؟
ما با کارگروهی که تشکیل دادیم درحال بررسی این مسئله از سوی سازمان توسعه تجارت، انجمن نمایشگاه‌های استان‌ها و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها هستیم. پس از جمع‌آوری اطلاعات موردنیاز از سایت‌های نمایشگاهی بهتر می‌توان پاسخ داد چه سایتی در چه رتبه و استانداردی قرار دارد.
سال آینده پیش‌بینی شما از وضعیت نمایشگاه بین‌المللی تهران چیست؟ امسال حاشیه‌های بسیاری فقط و فقط در مقابل شهرآفتاب به وجود آمد؛ از ترافیک تا برخی موارد فنی دیگر. برای سال آینده چطور با چالش‌ها برخورد خواهید کرد؟
به‌طور قطع برای سال 96 نیاز به تحولات خاصی داریم. با وجود اینکه سعی ما بر این بوده در مدیریت شهری و مسئله ترافیک، شهرداری را یاری کنیم و برای این منظور خیابانی برای دسترسی آسان‌تر مردم به نمایشگاه از چمران کشیده شد و پارکینگ قدیمی ما تبدیل به دور برگردان شد با همه این همکاری‌ها مسئله ترافیک همواره در برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در محل دائمی آن یک چالش بزرگ است.
در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده‌ایم تا هماهنگی‌های لازم به منظور انتقال نمایشگاه‌ها از نمایشگاه بین‌المللی تهران به شهرآفتاب انجام شود. بنابراین 86 مورد نمایشگاهی را در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران به 46 مورد کاهش دادیم و از مجریان و برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها خواستیم با تغییر زمان برگزاری و تطبیق آن با پیک رفت و آمد مردم به سازمان ترافیک شهری در مدیریت ترافیک کمک کنند. ما اگر خود را به‌عنوان سایت‌دار معرفی می‌کنیم به عنوان نهادی که یک سایت ملی را در اختیار دارد قصد داریم چه برگزاری نمایشگاه‌ها و چه وضعیت تردد شهری را به لحاظ کمی و کیفی بهبود دهیم، اما این کاری نیست که به تنهایی از عهده ما برآید و نیاز به عزم ملی دارد. ما یک‌میلیون و 200هزار مترمربع فضای مفید سایت نمایشگاهی در اختیار داریم که در فضای شهری تهران بی‌نظیر است.
این فضای یک‌میلیون و 200هزار مترمربعی با استقبال کنونی شرکت‌های بین‌المللی ابزارمناسبی است که می‌تواند موجب جذب بیشتر شرکت‌های بین‌المللی شود، همچنین حضور بخش خصوصی و فعالان اقتصادی را پررنگ‌تر کند. تلاش مجریان نمایشگاه کیفیت برگزاری نمایشگاه‌ها را ارتقا خواهد داد و اینکه نمایشگاه بین‌المللی تهران از زمان تشکیل متولی برگزاری نمایشگاه‌ها بوده نمی‌تواند توجیه مناسبی برای انتقال ندادن نمایشگاه به محل دیگری باشد. ما برای همکاری با محل جدید نمایشگاه‌ها در شهرآفتاب، 36 نمایشگاه را از فهرست نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران خارج کردیم و به سازمان توسعه تجارت هم اعلام کردیم آنها می‌توانند در برنامه سایت‌های دیگر به‌ویژه شهرآفتاب قرار گیرند. درحال‌حاضر ترجیح ما انتقال نمایشگاه به شهرآفتاب است به گونه‌ای که قرار است دیگر نمایشگاهی از سال 96 در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران برگزار نشود و این کاهش 36 موردی از نمایشگاه تهران در راستای همین سیاست است.
هدف ما ایجاد رقابت دوستانه است به گونه‌ای که هیچ رقیبی درصدد حذف رقیب دیگرنباشد. با وجود اینکه انتقال نمایشگاه‌ها از محل دائمی تهران به شهرآفتاب انتقاد شدید مجریان را به دنبال داشته، اما بی‌تردید ابزاری برای تقویت سایر زمینه‌های نمایشگاهی است به گونه‌ای که می‌تواند حضور شرکت‌های داخلی و خارجی را در صنعت نمایشگاهی کشور ترغیب کند بی‌آنکه باعث ایجاد اختلالی در مدیریت شهری شود.