عصر نمایشگاه- قاسم علیزاده | فرانسه نخستین نمایشگاه جهانی خود را به سال ۱۸۵۵ برگزار کرد تا قدرت صنعتی و هنری خود را در برابر رقیب دیرینهاش (انگلستان) به رخ بکشد. انگلیسیها ۴سال قبل از آن تاریخ، در سال ۱۸۵۱ نخستین نمایشگاه جهانی (به مفهوم امروزی) را برگزار کرده بودند.
به گزارش پایگاه خبری«عصر نمایشگاه»، فرانسویها برای نشان دادن پیشرفت و قدرت صنعتی، کشاورزی و تولیدی خود به جهان (به ویژه انگلستان و رقبای اروپایی)، کاخ صنعت را در برابر کاخ بلورین (Cristal Palace) بر پا کردند. رقابت نمایشگاهی بین این دو کشور تا چندین سال ادامه داشت.
نمایشگاه جهانی پاریس از 15 میتا 15 نوامبر 1855 در شانزلیزه برگزار شد. این نمایشگاه تحت عنوان «نمایشگاه جهانی محصولات کشاورزی، تولیدات صنعتی و آثار هنری پاریس 1855» در کاخ صنعت که به همین منظور ساخته شده بود، برپا شد. تنها بنای بازمانده از آن رویداد بزرگ، تئاتر «ران پوآن» است که به دست گابریل داویود طراحی شده بود. نمایشگاه 1855 پاریس، رویداد بزرگ و مهمی بود که در دوره حکمرانی امپراتور ناپلئون سوم برگزار شد. آثار هنری این نمایشگاه در پاویون جداگانهای در «آونو مونتان» به نمایش گذاشته شدند. در این نمایشگاه هنرمندان 29 کشور حضور داشتند که از مشهورترین و مهمترین آنها میتوان به فرانسوا رود، اینگر، دلاکروا وهانری لمان از فرانسه، همچنین ویلیام هولمنهانت و جان اورست میلیس از انگلستان اشاره کرد.
بر اساس آمارهای رسمی، بیش از 5 میلیون و 162 هزار نفر از این نمایشگاه دیدن کردند. هزینه برگزاری این نمایشگاه حدود 2 میلیون دلار اعلام شده است که حدود 20 درصد بیشتر از هزینه برگزاری نمایشگاه لندن بود. نمایشگاه پاریس با مشارکت 34 کشور در زمینی به مساحت 15 هکتار (در مقایسه با 10 هکتار نمایشگاه لندن) برگزار شد.
نمایشگاه دوم لندن
رقابت نمایشگاهی لندن- پاریس طی سالهای بعد ادامه یافت و انگلستان دومین نمایشگاه جهانی خود را در سال 1862 در سایت «جاده نمایشگاهی کنزینگتون» برگزار کرد. این نمایشگاه از اول میتا اول نوامبر 1862 در کنار باغهای انجمن سلطنتی باغبانی علمی واقع در کنزینگتون جنوبی بر پا شد. هماکنون سایت این نمایشگاه محل موزه تاریخ طبیعی و موزه علوم (لندن) است.
حامی اصلی این نمایشگاه، انجمن سلطنتی هنر، تولید و تجارت انگلستان بود. نمایشگاه 1862 لندن توانست 28 هزار مشارکتکننده را از 39 کشور جهان به خود جذب کند و مجموعهای از تولیدات صنعتی، تکنولوژی و آثار هنری را به نمایش بگذارد. حدود 6.1 میلیون نفر طی 6 ماه از این نمایشگاه دیدن کردند. بر اساس آمارهای رسمی، هزینه برگزاری نمایشگاه لندن 458 هزار و 842 پوند و درآمد آن 459 هزار و 632 پوند بود که در نتیجه، کل سود این نمایشگاه به 790 پوند رسید.
نمایشگاه جهانی 1862 لندن مکانی برای معرفی دستاوردهای انقلاب صنعتی بود. در میان مهمترین اختراعات عرضه شده در این نمایشگاه میتوان به تلگراف برقی، کابل زیردریایی، اولین نمونه پلاستیک، ماشین ابزارها و ابزارهای دقیق اشاره کرد. در این نمایشگاه همچنین ماشینآلات بزرگی همچون «ماشین تحلیل» چارلز ببیج (ریاضیدان انگلیسی و پیشگام در عرصه رایانه)، دستگاه نساجی و موتور دریایی به نمایش گذاشته شد. یک نمونه دستگاه یخچال ابتدایی که قادر به تولید یخ بود نیز در این نمایشگاه عرضه شد. همچنین مجموعههای کوچکتری از کالاها شامل پارچه، قالی، مجسمه، مبلمان، بشقاب، چینیآلات، کاغذ دیواری و دست ساختههای نقرهای و شیشهای نیز در نمایشگاه 1862 لندن به نمایش درآمدند.
نمایشگاه دوم پاریس
5 سال پس از نمایشگاه جهانی لندن 1862، فرانسویها دوباره دست به کار شدند و دومین نمایشگاه جهانی خود را در پاریس برگزار کردند. دومین نمایشگاه جهانی پاریس از اول آوریل تا 31 اکتبر 1867 در پایتخت فرانسه برگزار شد. آمارها نشان میدهند که 42 کشور در این رویداد حضور داشتند.
این نمایشگاه در دوره نوسازی پاریس و به دستور ناپلئون سوم (در 1864 دستور برپایی این نمایشگاه صادر و شاهزاده جروم ناپلئون به ریاست آن برگزیده شده بود) در فضایی به مساحت تقریبی 69هکتار برگزار شد. آمارها نشان میدهند، بیش از 50 هزار مشارکتکننده جهانی در این نمایشگاه حضور داشتند که 15 هزار و 55 مشارکتکننده از فرانسه و مستعمرات آن، 6 هزار و 176 مشارکتکننده از انگلستان و ایرلند، 703 مشارکتکننده از آمریکا و تعدادی هم از کانادا بودند. هزینه برگزاری این نمایشگاه بیش از 5 میلیون و 883 هزار دلار بود که بیش از یک میلیون و 165 هزار دلار آن را دولت فرانسه و همین مقدار را شهرداری پاریس پرداخت کردند. همچنین 2 میلیون دلار از طریق ثبت نامها تامین شد. از نمایشگاه 1867 پاریس حدود 15میلیون نفر بازدید کردند. آسانسور هیدرولیک و بتن مسلح از جمله نوآوریهایی بودند که برای نخستین بار در نمایشگاه 1867 پاریس معرفی شدند. اما جایزه نوآوری را ساعت آبی جیووان باتیستا امبریاکو ایتالیایی (استاد کالج سن توماس در رم) برنده شد.
یکی از ساختههای مورد توجه در این نمایشگاه، یک ساعت پاندولی مخروطی شکل بود که به دست 2نفر از مشهورترین صنعتگران فرانسه در نیمه دوم قرن نوزدهم (ایی. فارکوت ساعتساز و آلبرت ارنست کریبه بلیوس مجسمهساز) ساخته شده بود. فارکوت ساعتهای متعددی ساخت که یکی از آنها هماکنون در هتل روزولت در نیواورلئان است. ارتفاع این ساعت بیش از 3 متر است. بلیوس یکی از مجسمهسازان معروف و مهم قرن نوزدهم و استاد آگوست رودن بود. در سال 1857 مجسمههای برنزی او توجه ناپلئون سوم را جلب کرد و به همین دلیل، او ماموریت یافت تا چندین اثر هنری ملی بسازد که یکی از مشهورترین آنها، چراغ ایستادهایی است که امروز در اپرای پاریس قرار دارد.
ژاپنیها
برای نخستینبار ژاپنیها با یک پاویون ملی، آثار هنری خود را در نمایشگاه 1867 پاریس به جهان معرفی کردند. این آثار عمدتا مربوط به دو قبیله «ساتسوما» و «ساگا» در کیوشو بودند. ونسان ونگوک (نقاش معروف) و دیگر هنرمندان جنبش پست امپرسیونیسم اواخر قرن نوزدهم میلادی به عنوان بخشی از موج هنری اروپا از این آثار تاثیر گرفتند و دست به نگارش مقالاتی درباره آنها زدند. ونگوک مجموعهای از این آثار را خریداری کرد. در همین حال بسیاری از هنرمندان فرانسوی اواخر قرن نوزدهم میلادی که تحت تاثیر هنر ژاپنی قرار گرفته بودند، جنبش «ژاپنیسم» را شکل دادند.
ژول ورن، نویسنده مشهور فرانسه نیز یکی از افراد سرشناسی بود که از نمایشگاه جهانی 1867 پاریس دیدن کرد و تحت تاثیر کشف نیروی الکتریسیته (که در نمایشگاه معرفی شده بود) قرار گرفت. تاثیر این کشف به خوبی در کتاب معروف او «بیست هزار فرسنگ زیر دریا» مشهود است.
در حاشیه نمایشگاه 1867 پاریس، مسابقات جهانی قایقرانی در ماه جولای در رودخانه «سن» برگزار شد که تیمی از کانادا برنده آن بود.
فرانسویهای پیگیر
تا پایان قرن نوزدهم انگلیسیها از گردونه برگزاری نمایشگاه جهانی خارج شدند و دیگر نمایشگاهی برگزار نکردند. اما فرانسویها به کارشان ادامه دادند و تا آغاز قرن بیستم، سه نمایشگاه دیگر بر پا کردند. رقابت این دو کشور در قرن بیستم با حرارت کمتری ادامه یافت به طوری که هر کدام فقط یک نمایشگاه جهانی برگزار کردند.
وین 1873
22 سال پس از آغاز رقابت نمایشگاهی فرانسه و انگلستان، رقیب تازهای در اروپا ظهور کرد. پنجمین اکسپو جهانی اروپا به سال 1873 در وین (پایتخت کشور اتریش- مجارستان در آن زمان) برگزار شد. نمایشگاه وین 1873 با حضور نزدیک به 26 هزار مشارکتکننده از 35 کشور جهان، از اول میتا 31 اکتبر 1873 و با شعار «فرهنگ و آموزش» در پارک بزرگ «پراتر» کار خود را آغاز کرد. این نمایشگاه در زمینی به مساحت تقریبی 233 هکتار برگزار شد. برای برگزاری این نمایشگاه، چندین ساختمان احداث شد که معروفترین آنها «روتوندا» (ساختمان مدور) بود که جان اسکات راسل، مهندس اسکاتلندی طراحی آن را به عهده داشت. این ساختمان در آتشسوزی 17 سپتامبر 1937 از بین رفت.
بر اساس آمارها، هزینه برگزاری این نمایشگاه حدود 9.5 میلیون دلار بود و بیش از 7 میلیون و 250 هزار نفر از آن بازدید کردند. نمایشگاه 1873 وین در زمان خود، پرهزینهترین و بزرگترین (از نظر وسعت) نمایشگاه جهانی بود که برگزار میشد.
پس از نمایشگاه 1873 وین، انحصار اروپاییها در برگزاری نمایشگاههای جهانی شکسته شد و ششمین اکسپو جهان با عنوان «اکسپو قرن» در آمریکا برگزار شد.
دانلود با کیفیت