بازی بینافرهنگیِ فراسیاسی با روکشِ معمارانه در طولِ تاریخ؛

ایران در اکسپو

عصر نمایشگاه- با ریچارد فاینمن موافقم که اگر همواره مانند گذشته بیندیشیم، همیشه همان چیزهایی را به دست می آوریم که تا به حال کسب کرده ایم. به این باور رسیده ایم که پاویون ایران در اکسپو(۱) برای اینکه سفیر فرهنگی فرهیخته ای باشد، نیاز به آسیب شناسی و بازنگری عمیقی دارد.

ایران در اکسپو
نسخه قابل چاپ
يکشنبه ۰۶ فروردين ۱۳۹۶ - ۱۵:۰۷:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری «عصرنمایشگاه»، اکنون که رویدادهایی از این دست برای دولت ایران نیز از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و اکسپوها نیز به عنوان مهمترین رویداد فرهنگی جهان برای نهادهای دولتی تصمیم گیرنده ایران همچون عرصه ای برای ارائه راهبردهای فرانفتی مطرح است و پاویون ایران(2) در اکسپوی اخیر اولین حضور ایران پس از برگزاری رقابتی(3) هرچند بی سرانجام در جامعه معماری بود- اگرچه در زمینه سیستم سفارش کار تا انتخاب طراح و پیمانکار و قرارداد و نگهداری نماینده صادقی برای ایران بود امّا با پیشرفت در تکنولوژی و جهانی شدن که ایران دارد، تناقض داشت- باید پای میز گفت و گو نشست.

    مسئله حضور در اکسپوها و مناسبات جهانی با فخرفروشی تمدن های پیشین و تاریخ دو هزار و پانصد ساله حل نمی شود. هر چند تلاش شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی قابل تقدیر و احترام است، امّا نباید به دوم شدن در ارزیابی صورت گرفته در اکسپو میلان در زمینه تجهیزات داخلی با توجه به استفاده از الایدی 165 متری کرو -که بیشک ساخت ایران نیست- اکتفا کرد.

    باید بر شانه تجربه های خوب و بد 166 ساله گذشته بایستیم، با به چالش کشیدن ایران معاصر به تولید گفتمان بپردازیم و تلاش کنیم تا به قدر وسع تصویر ایران و آیندهای که برای آن می کوشیم را در آیینه تمام قد جهان زیباتر کنیم تا شاهد پاویون هایی فراخور فرهنگ و هنر ایران و ایرانی باشیم.

    اکنون که اکسپو 2020- با این پیش فرض که دبی اتصال شرق و غرب است، این اکسپو با موضوع اتصال ذهن ها، خلق آینده برگزار خواهد شد- در نزدیکترین موقعیت مکانی نسبت به ما و برای نخستین بار در خاورمیانه برگزار خواهد شد و همانگونه که امارات متحده عربی بر این باور است که با ارتباط ذهن ها مشکلات آینده جهان را برطرف خواهد کرد، ما نیز باید به قدرت گفتوگو و خرد جمعی ایمان بیاوریم.

    گفتوگویی در مقیاس های گوناگون و تعریف زبان مشترک میان بخش مدیریت حاکم و جامعه حرفه ای که زمین های برای گفتمان سازنده میان جامعه معماری، هنرمندان، اندیشمندان، حرفه مندان و نهادهای دولتی تصمیم گیرنده را میسر می سازد، چرا که خلق یک پاویون موفق که با پرسش از معنا و عملکرد به حل کالبد می انجامد، تنها زمانی تحقق می یابد که یک سیستم مدیریتی مناسب بتواند تمام توانایی ها و تخصص های لازم را به کار گرفته و در زمان باقی مانده با مشارکت تمام اشخاص حقیقی و حقوقی و با وارد کردن موضوع به فضاهای آکادمیک و حرفه ای و تعریف تمرین هایی مستمر به نتیجه ای فراخور ایران دست یابد.

    ارتباط ذهن ها، خلق آینده مستلزم درک عمیق و آگاهی نسبت به مکان، روابط اجتماعی و مفهوم فرداست. این یادداشت تنها یک یادداشت نیست. یک فراخوان جدّی برای ارتباط ذهن هاست.

    1-  اکسپو:
    اکسپو رویدادی است که هر پنج سال یکبار و هر بار در کشوری متفاوت برگزار می شود. اهمیت این نمایشگاه و پیامدها و برآیندهای آن برای کشورهای جهان آنچنان ارزشمند است که امروزه اکسپوها سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی های المپیک بوده و نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن برگزیده اند.

    این نمایشگاه عرصه ای است برای نمایش گذشته، اکنون و آینده کشورها که در آن دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و دورنمای توسعه کشورها به نمایش گذاشته می شود. میزبانی نمایشگاه اکسپو برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیرساختی شهرهای میزبان و داد و ستدها و همکاری های بین المللی بسیار کارساز است. از این رو، همه کشورهای عضو دفتر نمایشگاه های بین المللی مایلند میزبانی این نمایشگاه را به عهده بگیرند. تاکنون حدود 60 اکسپو در 24 شهر برگزار شده است. اولین نمایشگاه جهانی در سال 1851 در لندن، کریستال پالاس ساخته جوزف پکستون بر اساس ایده پرنس آلبرت، همسر ملکه ویکتوریا برگزار شد. پس از آن تا سال های سال کشورهای صنعتی غربی میزبان این نمایشگاه ها بودند.

    از نظر محتوایی نمایشگاه های جهانی و اکسپوها را می توان به سه دوره تقسیم کرد: دوره اول ـ1851 تا 1937: صنعتی شدن؛ دوره دوم -1939 تا 1986: مبادلات فرهنگی؛ دوره سوم - از 1988  تاکنون: بازنمایی نمادهای ملی. طبیعت موقتی بودن پاویون ها شرایط را برای بروز و ظهور ساختمان ها و طرح های پیشرو، جسور و نوآورانه فراهم آورده است. در بعضی موارد مانند برج ایفل (پاریس 1889) و یونیسفر، این ساختمان ها شهرتی جهانی یافته اند و همچنان حفظ شده اند و در مواردی دیگر مانند غرفه روح زمان لوکوربوزیه یا غرفه آلمان میس وندروهه، این ساختمان ها در زمان و مکانی دیگر بازسازی شده اند. به این ترتیب همواره اکسپوها مجموعه ای از بناهای پیشرو معماری هستند که بی گفتوگو در شکل دادن دنیای فردا موثرند.

    2- پاویون ایران: از شماره بعد هر ماه به تفصیل و از ابتدا یکی از پاویونهای ایران را بررسی خواهیم کرد.

    3-مسابقه طراحی پاویون ایران:
    پس از انتشار مناقصه طراحی پاویون ایران در اکسپو 2015 میلان در روزنامه های کثیرالانتشار و وب سایت شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران در بهمن ماه 1391 و برگزاری جلسه پرسش و پاسخ در اسفندماه به منظور تشریح دیدگاه های کارفرما برای متقاضیان شرکت در مسابقه، پس از ارسال رزومه شرکت های مهندسان مشاور در اردیبهشت 92، 12 شرکت از میان متقاضیان انتخاب شد و دعوت از آنها برای مصاحبه و انتخاب نهایی صورت گرفت.
    سرانجام 8 شرکت مهندسان مشاور رتبه 1 و 2 به همراه همکار خارجی برای حضور در مسابقه اکسپو در خرداد 92 گزینش شدند. در تیرماه 92 با حذف کمک هزینه مسابقه، تعدادی دیگر از مشاورین اضافه شد و پس از ارسال قرارداد به شرکت های مهندسان مشاور منتخب در نهایت 15 مشاور برای مرحله نهایی طراحی اعلام آمادگی کردند و جلسه پرسش و پاسخ دیگری برای رفع ابهامات برگزار شد که شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی اطلاعات بیشتری در خصوص اکسپو میلان در اختیار شرکت ها گذاشت.

    تفاهمنامه شروع طراحی در تاریخ 14 تیر برای شرکت های مهندسان مشاور ارسال شد و شرکت ها طراحی پروژه را آغاز کردند. 31 شهریور92 تحویل مدارک مسابقه توسط 12 شرکت صورت گرفت. جلسه داوری از طرف شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی با ارسال نامه ای در تاریخ 8 مهر منحل شد. در این مدت مشاوران شرکت کننده تمامی تلاش خود را برای هرچه زودتر برگزار شدن جلسه داوری انجام دادند. سرانجام وزیر صنعت، معدن و تجارت، مهندس نعمت زاده، دستور برگزاری داوری و کامل شدن روند انتخاب پروژه را به نمایشگاه بین المللی دادند و روز 19 آبان، هیات داوران متشکل از مهندس فرهاد احمدی، دکتر محمود گلابچی، دکتر داراب دیبا، مهندس بهرام شیردل و دکتر حامد مظاهریان به عنوان رئیس هیات داوران 12 پروژه را در جلسه داوری در 6 مرحله طبق جدول امتیازها تقسیم بندی و داوری کردند و طی بیانیه ای نتایج مسابقه توسط هیات داوران اعلام شد.

    براساس این بیانیه، مهندسان مشاور نقش جهان پارس، رتبه اول، مهندسان مشاور ارگ بم کرمان+ فازاد استودیو، رتبه دوم، مهندسان مشاور طرح و توسعه بلندپایه+ کات استودیو و همچنین مهندسان مشاور ماهر و همکاران+ جا استودیو به صورت مشترک سوم شدند.

    نتایج مسابقه حاکی از آن بود که هرچند نمایشگاه بین المللی با وضع قانون داشتن رتبه 1 و 2 برای صلاحیت ورود به مسابقه درصد زیادی از پتانسیل های معماری کشور را نادیده گرفت، دفاتر جوان زیر سایه دفاتر تایید صلاحیت شده دولتی قراردادهای دست دومی منعقد کرده و خوش درخشیدند.

    روز 11 آذر 92 جلسه ای در ستاد اکسپو با حضور تمامی شرکت کنندگان برای ارائه پروسه جدید تهیه طرح پاویون ایران به نمایندگی مهندس کامران صفامنش برگزار شد. پس از این نشست از میان 12 گروه شرکت کننده، 8 شرکت با ارسال نامه به نمایشگاه بین المللی عدم همکاری با پروسه جدید را اعلام کردند. تصویر بیانیه هیات داوران نیز در جلسه بررسی مسابقه اکسپو در سالن شهید آوینی دانشگاه تهران و در کنفرانسی تحت عنوان مسابقات معماری، چرایی و چگونگی منتشر و میان شرکت کنندگان توزیع شد و در متن بیانیه به صورت واضح رتبه های برتر مسابقه مشخص شده است.

    با توجه به نقض آیین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی نامه های متعددی از طرف شرکت های مهندسان مشاور، جامعه مهندسان مشاور ایران و همچنین وزارت راه و شهرسازی از آن پس برای شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ارسال شد که متاسفانه همگی بی نتیجه بودند.

    اکنون حدود چهار سال است که از انتشار مناقصه مسابقه طراحی پاویون ایران در اکسپو 2015 میلان می گذرد و با وجود پیگیری های متعدد مهندسان مشاور شرکت کننده در مسابقه به ویژه برندگان و همچنین تأکیدات صورت گرفته توسط نهادها و ارگان های مختلف دولتی، صنفی و حرفه ای تاکنون نام برندگان مسابقه به صورت رسمی از سوی شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی اعلام نشده و تعهدات کارفرما در قبال برندگان نیز انجام نشده است. اما تمام این داستان تلخ یک اتفاق خوب در پی داشت. دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی توسط دکتر حامد مظاهریان در معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد.

    نویسنده: ندا اکبری، معمار و پژوهشگر
    برچسب ها
    پورسعیدخلیلی
    پربازدیدترین های ۲ روز گذشته
      پربازدیدترین های هفته
        دکه مطبوعات
        • نمایشگاه پاییز ۱۴۰۲
        • نمایشگاه ۴۷
        • نمایشگاه ۴۶
        • شماره ۳۷
        • نمایشگاه
        • ماهنامه نمایشگاه
        • شماره ۳۱ ماهنامه
        • ماهنامه
        • ماهنامه
        آخرین بروزرسانی ۴ ماه پیش
        آرشیو
        آخرین اخبار

        دانلود با کیفیت