به گزارش پایگاه خبری«عصر نمایشگاه » به نقل از گسترش تجارت ، با این توصیف می‌توان دریافت بی‌تردید رویدادهای بین‌المللی نقش بزرگی در توسعه تجارت کشورها ایفا می‌کنند. برای تسهیل امور نمایشگاهی، در ایران سازمان توسعه تجارت به عنوان نهادی حاکمیتی و سیاست‌گذار موظف است، برنامه‌ریزی رویدادها را در راستای اهداف از پیش تعیین شده، تعریف کند. در این بین شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان بازوی اجرایی سیاست‌های دولت در بخش نمایشگاهی، مجری طرح‌های نمایشگاهی است.در زیر گفتگویی با بهروز حسن‌الفت، به عنوان مدیرکل این مجموعه انجام شده است .

باوجود اینکه رشد کمی برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی در سال‌های اخیر حاکی از تلاش‌های خوب سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها است، اما هنوز هم رشد کیفی این رویدادها برای رسیدن به ایده‌آل‌ها کافی نیست، چراکه همانند سایر جنبه‌های توسعه‌ای کشور نیازمند ایجاد زیرساخت‌های کلان و دانش روز است. در نخستین روزهای سال 96 به دفتر ترویج تجارت سازمان توسعه تجارت رفتیم تا نگاهی بیندازیم به نقشی که این سازمان برای توسعه فعالیت‌های نمایشگاهی در کشور ایفا می‌کند.

شما در دوران حرفه‌ای خود فقط در سازمان توسعه تجارت حضور داشتید یا فعالیت‌های اجرایی دیگری نیز بر عهده شما بوده است؟ فعالیت کاری شما در چه زمینه‌هایی بوده است؟
من در سال 1375 از سازمان دیگری به سازمان توسعه تجارت منتقل شدم. غیراز دوره اندکی که در مرخصی بودم می‌توان گفت از سال 75 تاکنون در حوزه بازاریابی و نمایشگاهی این سازمان فعالیت داشته و دارم؛ البته از سال 80 تا 84 نیز مدیر کل همین دفتر بودم. از مهر سال 95 بار دیگر، برای انجام امور مربوط به این دفتر از سوی آقای خسرو تاج به این سمت منصوب شدم.

در برگزاری نمایشگاه‌های خارجی و بین‌المللی سازمان توسعه تجارت چه نقشی ایفا می‌کند و چه تفاوتی بین عملکرد این سازمان و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها در این زمینه وجود دارد؟
به طور مشخص یک تفکیک موضوعی از سوی قانونگذار برای این مقوله در نظر گرفته شده است. بر این اساس مسئولیت حاکمیتی و سیاستگذاری بر عهده سازمان توسعه تجارت گذاشته شد تا تمام امور مربوط به نظام سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و صدور مجوز را انجام دهد.
در این بین شرکت سهامی نمایشگاه‌ها به عنوان یک شرکت اجرایی با رویکرد دولتی در نظر گرفته شد. به این صورت مسئولیت شرکت سهامی نمایشگاه‌ها از سازمان توسعه تجارت تفکیک و مکلف شد که درخواست‌های دولت را در بخش نمایشگاهی به اجرا درآورد. این تعیین حدود باعث شده سازمان وارد حوزه اجرایی نشود و برگزارکننده هیچ نمایشگاهی نباشد و فقط با شناسایی بازارهای هدف، انتخاب رویدادها، سر و سامان دادن برگزارکننده‌ها که اغلب از بخش خصوصی هستند و نیز رتبه‌بندی آنها به عنوان برگزارکنندگان رویدادهای بین‌المللی در برنامه‌ریزی نمایشگاه‌ها به ایفای نقش بپردازد.
بنابراین تعیین صلاحیت شرکت‌های برگزارکننده نمایشگاه‌ها بر عهده سازمان توسعه تجارت گذاشته شده است. به این صورت شرکت‌هایی که مجوز سازمان را دریافت می‌کنند در واقع شرایط اولیه حضور را احراز می‌کنند. بررسی کیفی شرکت‌ها برای حضور در یک رویداد یا برگزاری یک عنوان نمایشگاهی، معمولا در یک فضای رقابتی تعیین می‌شود. اینکه هر شرکتی چقدر می‌تواند در یک فضای رقابتی شرایط مورد نظر را کسب کند به توان شرکت‌ها بازمی‌گردد.
باوجود اینکه تعیین صلاحیت شرکت‌ها در برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی بر عهده سازمان توسعه تجارت است اما درباره برگزاری نمایشگاه‌ها محدودیت‌هایی تعیین شده و نظارت سازمان توسعه تجارت بر نمایشگاه‌های صنعتی و تجاری نیز محدود شده است، چراکه بخش نمایشگاهی به طور پراکنده حوزه‌های مختلفی را زیرپوشش قرار می‌دهد و آنچه به سازمان توسعه تجارت مربوط می‌شود زیرپوشش قرار دادن بخش صنعت و تجارت با تمرکز بر توسعه صادرات در بخش نمایشگاهی بوده که بیانگر جایگاه سازمان توسعه تجارت در بخش نمایشگاهی است.
در سال94 و 95 به نظر می‌رسید که برگزاری نمایشگاه‌های خارج از کشور از رشد خوبی برخوردار بود، یا حداقل شروع خوبی برای فعالیت بین‌المللی در عرصه‌های مختلف داشتیم.

حضور نمایشگاهی ایران برای نخستین بار در برخی نمایشگاه‌های بین‌المللی چون کنیا و ایتالیا نویدبخش یک حرکت رو به رشد است، رویکرد سازمان توسعه تجارت برای رونق بخشی به این رخدادها چیست و نمایشگاه‌های اینچنینی چه تاثیری در توسعه تجارت کشور خواهد داشت؟
آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که معیار ارزیابی توان سازمان توسعه تجارت، در برگزاری کیفی نمایشگاه‌ها مشخص می‌شود و با رشد کمی نمی‌توان دراین باره قضاوت کرد. به این معنی، گرچه برگزاری نمایشگاه در کنیا و ایتالیا در سال‌های اخیر تازگی داشت، اما سازمان تعهد مهم‌تری نیز دارد و آن افزایش تعداد نمایشگاه‌ها با رویکرد حمایت مالی از شرکت‌ها برای شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی است تا به این صورت حضور شرکت‌ها که اغلب از بخش خصوصی هستند، تسهیل شود.
در این زمینه سازمان توسعه تجارت بخشی از هزینه‌های شرکت‌ها را پرداخت می‌کند تا شرکت‌ها بیشتر برای حضور در نمایشگاه‌ها که نخستین گام توسعه تجارت در بازارهای هدف است، ترغیب شوند. بر این اساس تمام شرکت‌هایی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور دارند بخشی از هزینه‌ها را می‌پردازند و بخشی دیگر را سازمان توسعه تجارت تقبل می‌کند. ناگفته نماند این سنتی است که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها نیز به آن پایبند است به گونه‌ای که شرکت‌های زیرپوشش این شرکت در برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی تنها بخشی از هزینه را می‌پردازند و بخش دیگر را شرکت سهامی نمایشگاه‌ها پرداخت می‌کند.
از نظر آماری تعداد نمایشگاه‌های خارجی برگزار شده ایران در سال گذشته، 55 رویداد نمایشگاهی گزارش شده که 14 مورد به نام ایران و اختصاصی و 41 رویداد دیگر بین‌المللی بوده است. از نظر کمی این آمار نشان‌دهنده رشد مثبتی نسبت به سال 94 است. در واقع تعداد نمایشگاه‌های بین‌المللی از 33 رویداد در سال 94 به 54 مورد در سال 95 رسید. 950 شرکت نیز در نمایشگاه‌های خارجی حضور داشتند و نسبت به سال گذشته از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده است.
در مجموع با آماری که من در اختیار دارم ما در سال 95 حدود 6 میلیارد تومان یارانه نمایشگاهی برای تسهیل حضور نمایشگاهی در خارج از کشور در نظر گرفتیم که بر اساس برآوردها میزان آن نسبت به سال‌های گذشته 3 برابر شده بود. به گونه‌ای که از 2 میلیارد تومان سال 94 به 6 میلیارد تومان رسید.
البته یارانه 6 میلیارد تومانی سهم سازمان توسعه تجارت است و شرکت سهامی نمایشگاهی نیز سهم جداگانه‌ای دارد. سهم یارانه شرکت سهامی نمایشگاهی 3 میلیارد تومان بوده است. با این اوصاف می‌توان عملکرد سازمان در سال 95 از نظر کمی و کیفی مثبت ارزیابی کرد.
در واقع دولت می‌خواهد در حد توان، حضور شرکت‌ها را در بازارهای هدف ناشناخته‌ای که برای بنگاه‌ها ریسک‌پذیر است، تسهیل کند. بنابراین رویکرد حمایتی دولت را به راحتی می‌توان در نمایشگاه‌هایی چون کنیا و پاکستان مشاهده کرد. نرخ تمام شده حضور شرکت‌ها در این دو رویداد بسیار بیشتر از پرداختی آنها برای حضور در غرفه‌ها بوده است.

رویکرد سازمان در انتخاب برگزارکننده به چه صورتی است؟ می‌خواهیم بدانیم معیار شما برای اینکه رویدادی دولتی باشد یا خصوصی چیست؟ مرز بین این دو چگونه مشخص می‌شود؟
برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در اولویت سیاست‌ها و برنامه‌های اصلی سازمان قرار دارد. معتقدیم به لحاظ کارشناسی کارکرد و بازخورد نمایشگاهای تخصصی بهتر و اثربخش‌تر از نمایشگاه‌های اختصاصی است. این هدفی است که جامعه نمایشگاهی جهان به آن دست یافته است. برگزاری تخصصی‌ها از اختصاصی‌ها بسیار راحت‌تر و البته بازدهی کوتاه‌مدت و سود آنها نیز خیلی بیشتر و بهتر است.
ما تلاش می‌کنیم مجریان نمایشگاه‌های تخصصی، از بخش خصوصی باشند، چراکه بخش خصوصی توان دولت را ندارد. برگزارکننده خصوصی درنهایت یک مجموعه اجرایی برای انجام کار دارد که پاویون جمهوری اسلامی را اجاره می‌کند. در این شرایط آنها چند کار ساده دارند؛ اینکه قرارداد حضور در نمایشگاه را به امضا برسانند، شرکت‌های هدف را از کشور خودشان گردآوری کنند و با تبلیغات محیطی و سایبری مناسب در آن رویداد به جذب مخاطب بپردازند. از این مرحله به بعد، کار برگزاری و رهبری نمایشگاه را به بخش نمایشگاهی کشور میزبان که مجری رویدادهاست، می‌سپارند.
اما درباره رویدادهای اختصاصی ماجرا فرق دارد. همه چیز از ابتدا تا انتها بر عهده برگزارکننده است. یک رویداد اختصاصی با هدایت و مدیریت تمام و کمال کلید می‌خورد و کشور میزبان فقط به عنوان ناظر و بازدیدکننده همکاری می‌کند. سمت و سوی فعالیت شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی بر اساس سیاست‌های وزارتخانه تعیین می‌شود. به این معنی که این وزارتخانه است که تشخیص می‌دهد در کدام کشور و به چه صورتی نمایشگاهی برگزار شود.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اقدام وزارتخانه در برگزاری رویدادهای اختصاصی ملی، فراتر از یک نگاه صرف تجاری است و در بردارنده پیام بزرگی است؛ اینکه برگزاری نمایشگاه‌های مختلف می‌تواند براساس سیاست‌های چندگانه با چشم‌اندازهای سیاسی، اقتصادی، تجاری و حتی کسب و کار شخصی تعریف شود. آنهایی که ابعاد کلان و سیاسی دارند را دولت برگزار می‌کند و آنهایی که با منافع محدودتر و فقط تجاری همراه است به بخش خصوصی سپرده می‌شود.