به گزارش پایگاه خبری عصرنمایشگاه مقاله ای در ارتباط با هشتیمن و نهمین حضور ایران در اکسپو های جهانی به قلم ندا اکبری معمار و پژوهشگر حوزه اکسپو را در ادامه می خوانیم.

یک سال پس از قتل ناصرالدین شاه، اکسپوی 1897 بروکسل با موضوع زندگی مدرن به همراه 27 مشارکت کننده برگزار شد. در این اکسپو برای اولین بار سبک هنر نو در مقیاسی کلان مطرح شد. پاویون ایران در مجاورت پاویون ترکیه و روبروی پاویون روسیه قرار داشت. متاسفانه از پاویون ایران به غیر از نقشه ی جانمایی و دست اندرکاران پاویون اطلاعاتی در دست نیست.
سه سال بعد، اکسپو 1900 پاریس در مجاورت برج ایفل با موضوع ارزیابی یک قرن وبررسی دستاوردهای تکنولوژیکی آن و شتاب بخشیدن به توسعه در آینده برگزار شد. در این نمایشگاه بسیاری از اختراعات و ابداعات  و ماشینهای صنعتی نوین مانند پله برقی، فیلمهای سینمایی و تلگرافن در برابر بیش از 50 میلیون بازدیدکننده به نمایش گذاشته شد.
مظفر، پنجمین شاه از سلسله ی قاجار، سفری 8 ماهه به اروپا داشت که بازدید از اکسپوی پاریس بخشی از این سفر بود. پاویون ایران در این اکسپو توسط معمار فرانسوی، فیلیپ مریات، طراحی و ساخته شد. او این پاویون را از مجموعه ی مذهبی و آموزشی مسجد و  مدرسه ی مادر شاه سلطان حسین الگوبرداری کرد که البته الگوهایی الهام گرفته از عالی قاپو و کاخ چهل ستون  به آن اضافه کرد. معماری این پاویون را می توان با عظمت و ظرافت قلمداد کرد. این پاویون شامل دو ایوان ستون دار و  چهار نمای خارجی و بدون حیاط مرکزی بود که معمار برخلاف مجموعه ی مادری شاه سلطان حسین این فضاها را دور حیاط مرکزی سازماندهی نکرده بود.

در  داخل پاویون، ساختمان شامل سالن پذیرایی باشکوه مبله شده و بازاری بزرگ بود که در آن محصولات کشاورزی، صنعتی، آثار هنری، پارچه و قالیهای ایرانی  به نمایش و فروش گذاشته شده بود. از دیگر ویژگیهای این پاویون می توان به سقف زیبای آن اشاره کرد که حجاری، نقاشی و طلاکاری داشته و برای کفسازی آن نیز از سنگ مرمر سفید استفاده شده بود. همچنین  ستونهای  چوبی پاویون از جنس درخت سرو و دارای کنده کاری بود. این پاویون به کاشیکاریهای فیروزه ای رنگ و تزئینات اسلامی مزین بوده و اشعار شاهزاده محسن میرزا با خط شیخ محمدحسن سیرجانی در جای جای آن به صورت کتیبه اجرا شده بود. مظفرالدین شاه در مورد عظمت پاویون ایران چیز زیادی ننوشته است، در عوض او در مورد پانورامای متحرک در پاویون که نمایش سفری از بادکوبه در قفقاز از طریق قزوین به تهران که شامل کاخ سلطنتی او نیز بود، مبسوط  شرح داده است. او همچنین درخاطرات سفرش در مورد تمامی پیشرفتهای تکنولوژیک قدرتهای اروپایی مثل سینما توضیح داده و  ابزار و دستگاه های مدرن زیادی مثل ساعت مچی، ساعت دیواری، دوربین شکاری، فیلم دوربین عکاسی، فیلمهای سینمایی، چراغ نفتی، گرامافون، دستگاه ضبط صدا و همچنین خودرو سواری خریده است. این خریدها در جهت یکی از اهداف تعیین شده  سفر او برای انتقال منافع اکتشافات مدرن به وطنش بود. اگرچه علایق او نسبتا سطحی و کودکانه بود، اقدامات او سبب شد واسطه ای میان ایران و غرب باشد، میان سنت و مدرنیته. نتیجه ی این سفر ساخت اولین سینما و ورود اولین اتومبیل به ایران  است. ترور نافرجام مظفرالدین شاه در این سفر اتفاق افتاد.