عصر نمایشگاه- نمایشگاههای بینالمللی را باید بهترین سکو برای افزایش صادرات کالا و خدمات و در نتیجه توسعه اقتصادی کشورها به شمار آورد. با نگاهی به حجم صادرات کشورها و تعداد نمایشگاههای بینالمللی برگزار شده در سطح جهان طی یک دوره خاص میتوان به ارتباط معنادار آنها پی برد.
به گزارش پایگاه خبری «عصر نمایشگاه»، بدون شک شناسایی ارتباط میان میزان برگزاری نمایشگاهها و رشد صادرات، موضوعی است که میتواند به توسعه اقتصادی کشورمان در شرایط کنونی کمک کند. در همین راستا، مقاله «توسعه صادرات از طریق نمایشگاههای بینالمللی» تلاش دارد تا با بررسی ابعاد مختلف این موضوع به تشریح این رابطه و ضرورت تقویت صنعت نمایشگاهی کشور بپردازد. تاکنون سه بخش از این مقاله بلند در شمارههای پیشین به چاپ رسیده است و در این شماره بخش چهارم آن را به خوانندگان عزیز تقدیم میکنیم.
همانگونه که در بخش سوم گفته شد، در شرایط مختلف، انتخاب کالاها و خدمات برای ارائه به نمایشگاههای خارجی متفاوت خواهد بود و براساس «اولویت» اهمیت بیشتری خواهند یافت و یا در مقابل اهمیت خود را از دست خواهند داد؛ در شرایط کنونی یعنی اوایل قرن بیست و یکم که تداوم پیشرفت فنون تولید کالاهای الکترونیکی مصرفی و خدمات فنی – مهندسی در زمینههای راهسازی، شهرسازی، احداث بنا، پلسازی، ساخت فرودگاهها و بنادر و تأسیسات مختلف در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، حاکمیت مطلق خود را براساس نیاز جوامع علاقهمند به توسعه هرچه بیشتر حفظ کرده و آنرا تقویت میکند، جمهوری اسلامی ایران نیز ضرورتا باید سیاستهای برگزاری نمایشگاهها را در این قالب تدوین و آن را پیگیری کند.
با توجه به دیدگاه فوق، ارائه خدمات فنی – مهندسی و سیستمهای نرمافزاری و تولیدات مرتبط با آنها در نمایشگاههای بینالمللی تخصصی مرتبط، باید مورد توجه قرار گیرد و تولیدات و خدمات شرکتهای مهندسی و پارکهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و دستاوردهای مربوطه در اینگونه نمایشگاهها در معرض نمایش و انجام تبادلات تجاری از طریق عقد قراردادهای کلان قرار گیرد و کالاهای نفتی و غیرنفتی در ردههای بعدی تنظیم و برنامهریزی شود.
به این صورت، پس از خدمات فنی – مهندسی و سیستمهای نرمافزاری و سختافزاری، اولویت مشارکت در نمایشگاههای خارج از کشور با هدف مقدس و نهایی توسعه صادرات باید به شرح ذیل باشد:
مرحله دوم اولویت: در این مرحله، اولویت مشارکت در نمایشگاههای خارجی با نفت، گاز و پتروشیمی و تولیدات، ماشینآلات و تجهیزات مرتبط خواهد بود؛ البته تا آن زمان که در این رابطه، دولت جمهوری اسلامی ایران دکترین واگذاری بخشی از صنایع فوق به بخشهای خصوصی و تعاونی را انتخاب کند، سازمانهای دولتی در این نمایشگاهها مشارکت خواهند کرد چرا که در شرایط کنونی، اصل بر صادرات فرآوردههای نفتی به ویژه تولیدات پتروشیمی استوار است.
مرحله سوم اولویت به مشارکت در نمایشگاههای فرشهای دستباف و ماشینی اختصاص خواهد یافت که در این صورت دو قلم مهم از کالاهای صادراتی کشور به کشورهای خریدار صادر خواهد شد.
مرحله چهارم به صادرات مواد غذایی و تجهیزات مرتبط با آن مربوط میشود که در این ارتباط، آینده خوبی برای کشور پیشبینی میشود.
اولویت پنجم در چارچوب صادرات اقلام مرتبط با دکوراسیون داخلی همچون لوستر و صنایع دستی و اقلام تزئینی خلاصه میشود که در نمایشگاههای بینالمللی خارج از کشور مخصوصا کشورهایی که از درآمد سرانه بالا برخوردارند، به صورت فروش مستقیم و صادرات از طریق عقد قراردادها، موقعیت ممتازی دارند.
در اولویت ششم، صادرات وسایل و لوازم خانگی به ویژه آشپزخانه قرار میگیرند که این اقلام به ویژه در نمایشگاههای آفریقایی و آمریکای جنوبی، خریداران بیشماری دارند.
اولویت هفتم ارائه طلا و جواهرات با ارزش افزوده بالا را دربرمیگیرد که البته مشارکت در اینگونه نمایشگاهها با توجه به ارزش بسیار بالای این اقلام باید در چارچوب سیاستهای اقتصادی و مجوّزهای دولت جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد.
و بالاخره اولویت هشتم، یعنی معدن و ماشینآلات معدنی که اولویتی بسیار حیاتی است و مورد توجه همه کشورها قرار دارد به گونهای که عده زیادی معتقدند که «حاکمیت اقتصادی کشورها» از مسیر صنعت معدن میگذرد؛ در سطح جهانی، نمایشگاههای بینالمللی معدن و ماشینآلات معدنی متعددی برگزار میشوند و کشورهای صاحبنام در این زمینه، کالاها و ماشینآلات خود را به نمایش میگذارند.
نکته مهمی که در اینجا باید روی آن تأکید کنم، این است که همه موارد و اولویتهای هشتگانه فوق میتواند ظرف یکسال مورد توجه ویژه بخشهای دولتی، خصوصی و تعاونی قرار گیرد و اصولا تصمیمات متعدد اقتصادی از ویژگیهای اقتصاد آزاد است ولی در رابطه با سیاستهای حمایتی، طبیعی است که اولویت نخست نسبت به اولویت هشتم از ارجحیت بیشتر و بالاتری برخوردار است؛ سیاستهای حمایتی ضمن افزایش صادرات از طریق نمایشگاههای بینالمللی خارج از کشور، باعث میشود که چرخه تولید در داخل کشور نیز به رونق و اعتلا برسد و اشتغالزایی قابل توجهی را باعث شود؛ البته نباید فراموش کنیم که حمایت دولت از موسسات تحقیقات اقتصادی که در اصطلاح بینالمللی به آن R&D میگویند، در تقویت دایره تولید، توزیع و فروش خارج از کشور و اشتغالزایی در داخل کشور و تقویت بنیادهای اقتصادی نقش بسیار تعیینکنندهای دارند و اکثر کشورهای پیشرفته و توسعهیافته صنعتی و فراصنعتی از این طریق (یعنی داشتن تحقیقات و آمار و ارقام و نمودارهای اقتصادی) در مراحل مختلف، دیدگاههای خود را نسبت به تعیین و یا تصحیح نمایشگاهها یا مشارکت در آنها تغییر میدهند و تصمیمات دقیقتری در این ارتباط میگیرند.
لازم به ذکر است که همه مواردی که تاکنون در رابطه با «توسعه صادرات از طریق نمایشگاههای بینالمللی» ارائه شده، دیدگاههای نگارنده است که ممکن است با دیدگاههای متخصصان اقتصادی کشور زاویه داشته باشد که در این صورت از این متخصصان ارزشمند تقاضا دارم دیدگاههای خود را در این رابطه مطرح کنند تا به تصمیماتی دقیق، صحیح و منطقی دست یابیم چرا که اینگونه تصمیمات، در اعتلای بنیانهای اقتصادی کشور نقش بسیار ارزندهای دارد و «نمایشگاه» را به عنوان یک وسیله مهم صادرات کالاهای ایرانی که در نهایت منافع ملی را با خود به همراه خواهد داشت، در مسیری قرار خواهد داد که همگی با آن توافق داشته باشند.
اولویتبندی نمایشگاهها
در شرایط کنونی اولویتبندی نمایشگاهها به شرح زیر خواهد بود:
الف- مشارکت در نمایشگاههای بینالمللی ارزشمند کالاهای مصرفی که در مرزهای جغرافیایی کشور برپا میشوند؛ ضرایب کشورهای مذکور باید از این قرار باشد:
- دارا بودن اقتصادهای مکمل با اقتصاد جمهوری اسلامی ایران.
- بالا بودن درآمد سرانه و قدرت خرید بازدیدکنندگان.
- توانایی بخشهای خصوصی و تعاونی کشورهای هدف در رابطه با عقد قرارداد خرید (در حقیقت صادرات موسسات ایرانی) و واردات کالاهای مورد نیاز که طبیعتا با توجه به همجواربودن با قیمتهای تمامشده پایینتری عرضه میشوند و حتی میتوان ادعا کرد که قیمتهای پیشنهادی میتواند 30درصد پایینتر از قیمت کالاهای مشابه از کشورهای دورتر باشد.
- خوشقولی تجّار کشورهای همجوار در پرداختها.
- دارا بودن امکان فروش مستقیم کالاها در نمایشگاهها و توزیع نمونهها بین بازدیدکنندگان خریدار که در این صورت، شرکتکنندگان ضمن جبران هزینههای خود، ارز قابل ملاحظهای را به کشور وارد میکنند و خود را برای فروش افزونتر در نمایشگاههای سال بعد آماده میکنند.
ب- مشارکت در نمایشگاههای بینالمللی کالاهای مصرفی کشورهای اروپایی
در این ارتباط، رقابت تنگتر خواهد بود چرا که با رقبای قدری روبهرو هستیم و در اینگونه نمایشگاههای بینالمللی باید براساس طرح و برنامه و تحقیقات مشارکت کنیم؛ اینکه کالاهای باکیفیت را در بستههای قابل قبول و با قیمتهای پایینتر از شرکتکنندگان از کشورهای دیگر ارائه کنیم. در رابطه با نمایشگاههای کالاهای مصرفی اروپا گاهی اوقات حتی مزیتهای رقابتی نیز جواب نمیدهند و باید به دنبال مزیت مطلق و انجام تبلیغات حرفهای بود.
به عنوان مثال، «انار» ایران را درنظر میگیریم که با توجه به عواملی نظیر خاک و آفتاب، بهترین انار دنیا نام گرفته است؛ طبیعی است که چنین کالای باارزشی را باید در لفافی تمیز و زیبا عرضه کرد که در آن صورت میتوانیم آن را با چند برابر قیمت داخلی به فروش برسانیم؛ در این رابطه کشور ما خوشبختانه دارای میوههای ارزشمندی است که انار به عنوان نمونه ذکر شده است.
مورد بعدی خشکبار است که آن هم به دلیل داشتن آفتاب از مرغوبیت بینظیری برخوردار است؛ در ارتباط با موارد فوق آنچه که مهمتر به نظر میرسد، «ارائه حرفهایها» یا به عبارت بهتر شرکتکنندگان حرفهای است.
ج- مشارکت در نمایشگاههای بینالمللی تخصصی
نمایشگاههای بینالمللی تخصصی در رابطه با افزایش کمّی و کیفی صادرات کشورها و موسسات بینالمللی نقش ارزندهای را بازی میکنند؛ اگر به عنوان نمایشگاههای تخصصی توجه کنیم، خواهیم دید که در اینگونه نمایشگاهها:
1- باید کالاها یا خدمات تخصصی ارائه کرد.
2- متخصصان درجه یک از کشورها و موسسات شرکتکننده باید گرداننده غرفهها باشند.
3- پروتکلهای نمایشگاهی در اینگونه رویدادها از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند؛ در اینجا گاهی اوقات مشاهده شده که غرفهدارانی با وجود ارائه کالاهای درجه یک، به دلیل اینکه نتوانستند پروتکلهای نمایشگاهی را رعایت کنند، از غرفهگذاران درجه دوم و حتی سوم هم عقب ماندند؛ گروههای کالایی و خدمات اعلام شده را میتوان در نمایشگاههای مرتبط مشارکت داد.
د- برگزاری نمایشگاههای اختصاصی
«نمایشگاه» در خارج از کشور مخاطب میخواهد و این مخاطب کسی به جز بازدیدکننده حرفهای و تاجر و خریدار نیست؛ همه تلاش برگزارکننده و شرکتکنندگان باید به حضور تعداد قابل قبول بازدیدکننده بینجامد؛ متأسفانه بعضی از برگزارکنندگان و شرکتکنندگان کشور ما تعداد زیاد بازدیدکننده را ملاک موفقیت نمایشگاهها قرار میدهند در حالی که چنین معیاری در اروپا قابل قبول نیست و آنها وقتی اعلام میکنند، مثلا «15هزار بازدیدکننده به نمایشگاه آمدند» این بدان معنی است که مثلا 13هزار نفر آنها خریداران حرفهای و بازرگانان از کشور میزبان و کشورهای دیگر بودهاند.
به هرحال، در شرایط کنونی برگزاری نمایشگاههای اختصاصی به صلاح و اقتصادی نیست چرا که اگر بخواهیم یک نمایشگاه اختصاصی به اندازه یک نمایشگاه بینالمللی بازدیدکننده داشته باشد، حداقل باید رقمی بین 150هزار تا 200 هزار دلار تبلیغات کنیم.
در رابطه با برگزاری نمایشگاههای اختصاصی، دولتها میتوانند به چنین امری دست بزنند و البته طبیعی است که ضمن انجام هزینه کلان تبلیغات، رقم قابل ملاحظهای را هم باید به پرداخت یارانه به شرکتکنندگان اختصاص دهند و انجام چنین هزینهای از عهده بخشهای خصوصی و تعاونی برنمیآید.
هـ - مشارکت در نمایشگاههای جهانی
نمایشگاههای جهانی به کشورها و سازمانهای بزرگ بینالمللی مانند سازمان ملل و همانند آن تعلق دارد؛ اینگونه نمایشگاهها هر 5سال یکبار با مجوز کنوانسیون نمایشگاههای جهانی (BIE) در یک کشور برگزار میشود؛ بنابراین طبیعی است که بخشهای خصوصی و تعاونی نمیتوانند به صورت مستقل در اینگونه نمایشگاهها شرکت کنند.
نمایشگاههای جهانی با «موضوع»های جهانی برگزار میشوند؛ مثلا موضوع نمایشگاه جهانی مونترال که در سال 1967 در کشور کانادا برگزار شد، «انسان و دنیای پیرامونش» بود که حفاظت از محیط زیست را در سراسر جهان مورد توجه قرار داده بود؛ یا در نمایشگاه جهانیهانوور 2000 آلمان، موضوع «انسان، طبیعت و تکنولوژی» مورد نظر کشورهای شرکتکننده بود؛ در اینگونه نمایشگاهها، کشورهای شرکتکننده، چندین شرکت و موسسه خود را مشارکت میدهند و آنها نیز کالاهای خود را به مدت 6 ماه به فروش میرسانند؛ با اینگونه فروشهای 6ماهه، کشورها به ارز قابل قبولی دست مییابند و طی آن مدت، میتوانند قراردادهای متعددی را نیز به امضا برسانند.
و- جشنوارههای فرهنگی – اقتصادی
در جشنوارههای فرهنگی – اقتصادی که به صورت ملی و بینالمللی برگزار میشوند، شرکتکنندگان میتوانند کالاهای خود را که با موضوع تخصصی جشنواره ارتباط دارند، در معرض دیدار عموم قرار دهند و آنها را به صورت مستقیم به بازدیدکنندگان بفروشند و درآمدهای ریالی و ارزی داشته باشند.
دانلود با کیفیت