به گزارش پایگاه خبری«عصر نمایشگاه» به نقل از هنر آنلاین، نمایشگاه "آهنگ آفتاب" با حضور جمعی از هنرمندان و علاقمندان به هنرهای تجسمی عصر روزگذشته 9 شهریورماه در موزه هنرهای معاصر تهران افتتاح شد.

در این مراسم که افرادی همچون منوچهر انور، مجید مولانوروزی، محمدرضا اصلانی، سودابه فضایلی، قطب‌الدین صادقی و تنی چند از هنرمندان عرصه تجسمی حضور داشتند از مجموعه عکس‌های محدرضا جوادی که طی سال‌های 1363 تا 1394 ثبت شده بودند رونمایی و در معرض دید علاقمندان قرار گرفت.

در ابتدای مراسم منوچهر انور به عنوان مهمان ویژه افتتاحیه به روی سن آمد و با ایراد جملاتی خطاب به محمدرضا اصلانی حضور خود در این نمایشگاه را اتفاقی و غافلگیرکننده خواند و با قرائت شعری از مولانا تریبون را به گرداننده برنامه پس داد.

نمایش عکس‌های جوادی در ژنو و نیویورک

مجید ملانوروزی مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران به بهانه برگزاری نمایشگاه "آهنگ آفتاب " درباره عملکرد موزه هنرهای معاصر گفت: موزه همواره در پی نمایش گنجینه هستی‌شناسی هنر و فرهنگ ایرانی بوده که در آن هنر معاصر نقش قالب را داشته باشد.

وی ادامه داد: وقتی به هنرهایی مثل هنر قرینه و وسعت و پهنای آن نگاه می‌کنیم حتی این تکرارها را می‌توان به زبان معاصر و در زبان هنرمندان پیدا کرد.

سرپرست موزه هنرهای معاصر گفت: ما به دنیال آن هستیم که بتوانیم به صورت مرتب مدیایی از هنرهای تجسمی که در آن زبان هنر معاصر لحاظ شده را در موزه به نمایش در بیاوریم.

ملانوروزی عکس‌های محمدرضا جوادی را نمونه‌ای از زبان هنرمندانه با نگاه معاصر دانست و گفت: این نمایشگاه پیش از این در ابعاد گسترده‌تری، پیش‌بینی شده بود و قرار بود این نمایشگاه مجموعه‌ای از عناصر چهارگانه باشد اما به دلیل وسعت کار ترجیح دادیم از عنصر خاک به تنهایی در این نمایشگاه استفاده کنیم. بیابان را انتخاب کردیم چراکه تمدن ایران یک تمدن بیابانی است. هنرمندان زیادی نیز از گذشته بر روی این موضوع کار کرده‌اند. کویر یک کانسپت ملی است و به همین دلیل در این نمایشگاه بخشی از آثار مرتبط گنجینه را نیز به نمایش گذاشتیم.

وی افزود: برای این که بتوان راجع به ایران صحبت کرد باید بیابان را شناخت و این نمایشگاه در همین راستا برگزار شده است.

سرپرست موزه هنرهای معاصر گفت: این نمایشگاه قرار است که بعد از این در ژنو و نیویورک که مراکز سازمان ملل هستند و هم‌چنین در وین برگزار شود که این اتفاق برای معرفی هویت و سرزمین ایران خجسته و مبارک است.

وی در ادامه به اهمیت مدیای عکس در حوزه هنرهای تجسمی اشاره کرد و گفت: بینال عکاسی که ما در موزه هنرهای معاصر برگزار کردیم یک اتفاق مهم و خوشایند برای هنرهای تجسمی به حساب می‌آمد که این روزها در مورد برخی صحبت‌های من درباره آن شائبه‌هایی به وجود آمده است.

وی به حضور پل نیومن به عنوان داور این بینال اشاره کرد و گفت در این بینال ما با برگزاری نشست‌هایی در مورد عکاسی نوعی نگاه جدید به این عرصه و مدیا داشتیم که موجب خوشبختی بود.

در ادامه رضا پور وزیری رئیس مرکز بین المللی پژوهش هنر و معماری به روی سن آمد و با ایراد سخنانی درباره اهمیت توجه به کویر و نقش آن در هویت معماری ایرانی لوح یادبودی را به محمدرضا جوادی تقدیم کرد.

بعد از این به اسرار اکبر عالمی مجری این برنامه محمدرضا جوادی لوح تقدیر خود را به همسرش ویدا نوروز برازجانی که سرزمین کهن دیلمون را کشف کرده تقدیم کرد.

کویر از قاب دوربین جوادی گریخته است

در ادامه محمدرضا اصلانی شاعر و فیلم‌ساز برای ایراد سخنرانی پشت تریبون رفت و با اشاره به نام معدن ملحه در نزدیکی شهر سمنان گفت: در این منطقه گودال بزرگی وجود دارد که در آن نوعی نمک وجود دارد که این نمک‌ها بلورین و شفاف هستند و در مصارف صنعتی مصرف می‌شوند.

او به کشف عجیب صاحب این معدن اشاره کرد و گفت: در این معدن بلور مکعبی پیدا شده است که در آن قطره آبی محبوس شده و به نظر می‌رسد قدمتی نزدیک به دو میلیون سال دارد.

این کارگردان سینما با بیان این که به نظر می‌رسد این قطره آخرین قطره از دریای پهناور چیچه باشد گفت: اهمیت آن در این است که تصویری از خیال آن دریا را برای ما مجسم کرده و با نگاهی عمیق‌تر نه تنها حامل کره زمین بلکه حامل کهکشان کره‌وار است.

اصلانی با بیان این که این قطره تصویر خیال را با هستی یکی کرده به نمایشگاه عکس‌های جوادی اشاره کرد و گفت: جوادی در این نمایشگاه خیال کویر را به خیال خودش گره زده و یکی کرده است.

وی ادامه داد: کویر از قاب دوربین جوادی گریخته و چون نهنگی در دل اقیانوس بیکران شناور است.

این کارگردان سینما گفت: کویر دائم در حال حرکت است، در حالی که جوادی در عکس‌هایش به حرکت کویر نظمی داده که شبیه نوعی سکون قابل دسترس و ملموس است.

اصلانی در توضیح آثار جوادی به صحبت‌های رولان بارت درباره عکاسی اشاره کرد و گفت: رولان بارت اعتقاد دارد در پاسخ به این سوال که "پیام عکس" چیست و عکس چه چیزی را انتقال می‌دهد، انتقال واقعیت را کارکرد عکس می‌داند؛ از نظر او عکس پیامی بدون رمزگان است چرا که پیام آن پیامی پیوسته است.

وی تاکید کرد: جوادی سعی کرده در این آثار چیزی را پیدا کند و از این کشف لحظه‌ای استفاده کرده تا جهان دیگری خلق کند و برای همین عکس‌های او مجموعه‌ای از کویرهای خلق شده‌اند نه کویرهای مستند و عکاسی شده.

ویترینی تصویری از یک پروژه بزرگ

در ادامه این مراسم مهدی مجابی پرژوهشگر و معمار نیز درباره بسط نظریه وحدت وجود به نظریه وحدت محیط و محاط اشاره کرد و گفت: نگاه وحدت جویانه ما را با وجوه مختلف محیطی مرتبط می‌کند.

او ادامه داد: از خلال این منشور حضور انسان را دریافت می‌کنیم که بدون آن پدیدارها به طور کامل در دسترس قرار نمی‌گیرند.

این هنرمند معمار با بیان این که نمایشگاه "آهنگ آفتاب" حامل چنین مضمونی است گفت: انگار هنگامی که از کویر سخن می‌گوییم در یک پیوستار زمانی و مکانی که ابتدا و انتهایی ندارد سیر می‌کنیم.

محمدرضا جوادی نیز همزمان با افتتاحیه رسمی این نمایشگاه گفت: پروژه کویر، جوانترین پروژه ماست که در آن، آثاری از سال 1363 تا 1392 وجود دارد. در میان آنها اثری است که سال‌هاست فرصت چاپ شدن نداشته است. چهار دهه است که درباره فرهنگ ایران حدود 100 نفر 40 - 50 پروژه را در دست دارند که این نمایشگاه ویترین کوچکی از آن است.

او افزود: من در آمریکا معماری خواندم و یک روز که در کتابخانه آثار ایران‌شناسان را بررسی می‌کردم، نیت کردم تمام وقتم را وقف شناخت ایران کنم. این نمایشگاه بخشی کوچک و ویترینی تصویری از یک پروژه بزرگ است.

تصاویر ناب از سایه‌ها و خطوط برجسته کویر

در ورودی نمایشگاه "آهنگ آفتاب" چند تابلو عکس در ابعاد دو در یک و سه در دو به نمایش در آمده که در آن حرکت خطوط و تلاقی آن به سایه‌ها در هم پیچیدگی جذابی را ایجاد کرده‌اند.

در ورودی این نمایشگاه تابلوی دیگری به نمایش در آمده که چیزی شبیه به رد پای حیوانات است که نقوشی را به تصویر کشیده، که شبیه به دیوار نوشته‌ها و کتیبههاست.

در بیشتر آثاری که در گالری‌های مختلف موزه هنرهای معاصر چیده شده است، مهم‌ترین مسئله نمایش در هم رفتگی خطوط و تاثیر سایه‌ها در خطای دید و وسعت بخشیدن به عمق این در هم تنیدگی خطوط است.

بخش دیگری از این تصاویر که در ابعاد کوچک‌تری به تصویر در آمده ترکیبی از واقعیت و خیال در معماری محیطی را به تصویر می‌کشند.

در این تصاویر طرح مستقیما از محیط دریافت می‌شود، به گونه‌ای که بدون خطوط الگویی در این معماری وجود ندارد و نظم آن از میان آشوبی فراگیر حاصل شده است.

برخی از این تصاویر به شکل یک خیال مسند عمل می‌کنند. خطوط ناتمام در عکس‌های جوادی به نشانه ناتمامی یا لحظه ناپایدار نیستند که به نوعی نشانه‌ای از گمگشتگی در آینده‌اند.

جوادی بیش از هر چیز بر نوعی فاصله‌گذاری با بازی نور و سایه تاکید می‌گذارد و در این فاصله‌گذاری از خود سوژه برای تنظیم فاصله بهره می‌برد.

خلق فرم‌های شنی چند لایه با کشف جلوه‌های شبه کالیگرافیک در زمینه‌های شنی، برجسته کردن زیبایی‌های طبیعی و فرمال بازنمایی انتزاعی مضاعف در چشم‌انداز تجریدی کویر و جزیی‌نگری‌های دیگری از این دست تنها بخشی از تلاش هنرمند برای ایجاد شگفتی توام با لذت زیباشناختی است.

در این نمایشگاه آثار نقاشی از دیگر هنرمندان نقاش از جمله سهراب سپهری، مارکو گریگوریان، محمد ابراهیم جعفری و پرویز کلانتری به نمایش در آمده که همگی در پی به تصویر کشیدن نما و نمادی از کویر هستند.

در آثار مارکو که بیشتر ترکیب مواد روی بوم است با ایجاد ترک‌ها و استفاده از کاهگل سعی در به تصویر کشیدن خشکی‌ها کویر دیه می‌شود. نقاشی‌های رنگ و روغن سهراب سپهری هم تصاویری کاملا رئالیستی از بطن و جزئیات کویر ارایه می‌کنند. اما نقاشی خانه بیابانی محمد ابراهیم جعفری با اسفنج پلاستیکی یکی از جذاب‌ترین آثار این نمایشگاه است که در آن با وجود حفره‌ها و سوراخ‌های مکرر روی بوم به نوعی با تصویری بدیع و متفاوت از کویر رو به رو هستیم

نمایشگاه "آهنگ آفتاب" (کویر ایران، کانون تمدن) از نهم تا 21 آبانماه در موزه هنرهای معاصر به نشانی خیابان کارگر شمالی، جنب بوستان لاله میزبان علاقه‌مندان خواهد بود.