به گزارش پایگاه خبری «عصر نمایشگاه»، در ارتباط با حالت دوم یعنی عدم مشارکت کشورها و موسسات خارجی در نمایشگاه‌های بین‌المللی داخلی که به دلایل مختلفی صورت می‌گیرد، باید گفت که در این صورت، کشورهای برگزارکننده اینگونه نمایشگاه‌ها مایلند همه ساله، توانایی‌های خود در زمینه‌های کشاورزی، صنعت و خدمات بازرگانی را محک بزنند و جز این برآورد، سودی عایدشان نخواهد شد. به همین دلیل است که بعضی از کشورهای جهان، تلاش می‌کنند تعداد نمایشگاه‌های داخلی و خارجی خود را با هدف بهره‌برداری صحیح از درآمدزایی ارزی نمایشگاه‌ها، متعادل کنند و در مرحله دوم می‌کوشند‌ تعداد مشارکت‌ها در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی خارج از کشور را که در واقع، مشارکت‌هایی به منظور توسعه‌های کمی و کیفی صادرات هستند، افزایش دهند و برای رسیدن به این دیدگاه والا، همه توانایی‌های خود را به آموزش و تربیت برگزارکنندگانی مستعد و بصیر و با تفکری بین‌المللی که بتوانند ساختار برپایی نمایشگاه‌های صادراتی برتر و موثرتر و یا مشارکت جامع در نمایشگاه بین‌المللی تخصصی را به نحو احسن مدیریت کنند، معطوف می‌دارند. باید این حقیقت را پذیرفت که نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی، میدان‌های اقتصادی ویژه‌ای هستند که در رقابت‌های بازرگانی با کشورها و موسسات بزرگ، می‌توانند اعتلا‌دهنده سیاست‌های صادراتی مشارکت‌کنندگانی باشند که در زمینه‌های ارائه کیفیت‌های مناسب و پیشنهاد قیمت‌های قابل رقابت و در نهایت، انجام تعهدات براساس رضایت خریدار و نیز، به کارگیری روش‌های مشتری‌مدار، نهایت تلاش خود را به کار می‌گیرند.
صادرات خدمات
همه کشورهای جهان، توجه ویژه‌ای را به صادرات خدمات فنی _ مهندسی و فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری معطوف می‌دارند. امروزه، صادرکنندگان خدمات فنی _ مهندسی و فناوری اطلاعات و ارتباطات از طریق نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی که به عقیده نگارنده، بالاترین و والاترین مهندسی ارزش را با خود به همراه دارند، انسان‌هایی آینده‌نگر، پیشرو، توسعه‌یافته، متعالی و با دیدی وسیع محسوب می‌شوند که در رقابتی تنگاتنگ، بر سر دستیابی به بازارهای جدید، گوی سبقت را از کشورهای دارای قابلیت کمتر خواهند ربود.
در اینگونه نمایشگاه‌ها، مدرن‌ترین روش‌های بازاریابی بین‌المللی در چارچوب ارزش‌آفرینی‌های علمی برای صادرات خدمات به کار گرفته می‌شود، به‌گونه‌ای که اگر شرکت‌کننده متخصص بتواند در یک رشته خدماتی، قراردادی را امضا کند، مسلما این قرارداد از لحاظ ارزشی، معادل چند صد برابر یک قرارداد برای صدور بعضی از کالاها خواهد بود، چراکه مغز انسان هر چقدر پیچیده‌تر باشد، طرح‌های کاربردی دقیق‌تری از آن تراوش می‌کند که ممکن است افراد، با ویژگی‌های مشابه نتوانند چنین طرح‌هایی را ارائه کنند.
برپایی نمایشگاه‌های بین‌المللی خدمات برای رونق گرفتن صادرات خدمات، بعد از جنگ جهانی دوم، توسط کشورهای پیشرفته صنعتی در سراسر جهان معمول شده است. اینگونه نمایشگاه‌ها در حقیقت برای توسعه‌های کمی و کیفی صادرات خدمات به کشورهای دیگر شکل می‌گیرد و هدف اصلی آنها، برقراری ارتباطات نزدیک‌تر تجاری با کشورهای مشارکت‌کننده و بازدیدکنندگان یا خریداران بالقوه و بالفعل خدمات است. اهداف دیگر برگزاری و مشارکت در چنین نمایشگاه‌های تخصصی عبارتند از: انتقال پول‌ها و ارزهای مختلف در ساده‌ترین اشکال ممکن در چارچوب مدرن‌ترین سیستم‌های بانکی، گسترش بانکداری الکترونیکی به منظور به وجود آوردن فناوری ویژه به عنوان رابط و انسجام‌دهنده اصلی مناسبات پولی و مالی سایر فعالیت‌های خدماتی، فعال‌ترکردن پایه‌های ارائه خدمات در رشته‌های بیمه، بورس، انواع سرمایه‌گذاری‌ها، مبادلات بازرگانی، حمل‌و‌نقل، جهانگردی، خدمات کامپیوتری تبلیغاتی نظیر تهیه وب‌سایت و مالتی مدیا و طرح‌های پیچیده فناوری اطلاعات و ارتباطات.
براساس گزارش مورخ 14 آوریل سال 2014 سازمان جهانی تجارت (WTO)، ارزش کل صادرات کالاها در دنیا در سال 2013 میلادی، رقم 18784 میلیارد دلار و ارزش کل صادرات خدمات طی همین سال، رقم 4620 میلیارد دلار بوده است. بر اساس همین گزارش، ارزش کل واردات جهان در سال 2013، جمعا مبلغ 18300 میلیارد دلار بوده و رقم 41740 میلیارد دلار، جمع ارزش صادرات و واردات کالاها و خدمات در سال مذکور است. ترکیب بعضی از اقلام مربوط به 4620 میلیارد دلار صادرات خدمات، به شرح زیر بوده است: حمل ونقل بین‌المللی 900 میلیارد دلار، توریسم بین‌المللی 1175 میلیارد دلار، بانکداری بین‌المللی 330 میلیارد دلار، خدمات فنی _ مهندسی 500 میلیارد دلار، خدمات بیمه 115 میلیارد دلار و خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات 400 میلیارد دلار.
اهمیت صادرات خدمات که سالانه ارزهای قابل توجهی را برای کشورهای صادرکننده به ارمغان می‌آورد به اندازه‌ای است که گاهی اوقات، کشورها، حتی به جای مشارکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی خدمات که رقبایی از کشورهای دیگر هم در آنها حضور دارند، به برپایی نمایشگاه اختصاصی یک کشور در کشور دیگر اقدام می‌کنند.
باتوجه به تخصص نگارنده در زمینه فناوری اطلاعات و به ویژه نرم‌افزار، در این مقاله به جزئیات فناوری اطلاعات و ارتباطات، در نمایشگاه‌های بین‌المللی مرتبط با این تخصص، توجه دقیق‌تری شده است. در اینگونه نمایشگاه‌های خاص، موارد ذیل را می‌توان به نمایش گذاشت:
فناوری اطلاعات
_ نرم‌افزارها برای استفاده در رشته‌های مختلف. _ وب‌سایت‌ها و مالتی مدیا.
_ کاتالوگ و کتاب الکترونیکی. _ ارائه راهکارهای پردازش اطلاعات، مدیریت و امنیت اطلاعات در شبکه‌ها. _ ارائه سامانه‌های اطلاع‌رسانی دیجیتالی.
_ نمایش سیستم‌های هوشمند. _ ارائه نرم‌افزارهای تصویری روی موبایل.
_ پیاده‌سازی و ارائه شبکه‌های کامپیوتری.
ارتباطات
_ کاربردهای وسیع موبایل. _ مشاوره و اجرای شبکه‌های مخابراتی. _ اجرای پروژه‌های فیبر نوری. _ مشاوره و تهیه مدارهای چاپی. _ ارائه خدمات ارتباطات ماهواره‌ای. _ تامین امنیت سیستم‌های ارتباطی. _ طراحی و اجرای سیستم‌های انتقال. _ ارائه نرم‌افزار خدمات پیام کوتاه. _ تولید و مونتاژ انواع مدار چاپی. _ ارائه سیستم‌های ویدئو کنفرانس و وبینار. _ طراحی برج‌های انتقال نیروهای مخابراتی. _ نمایش کاربردهای مختلف موبایل.
بلوغ ارتباطات چندوجهی
بلوغ ارتباطات چندوجهی، زمینه‌ساز صادرات بیشتر، بلوغ ارتباطات چندوجهی در نمایشگاه‌های بین‌المللی، از جمله مفاهیم جدیدی است که می‌تواند مناسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نوینی را پایه‌ریزی کند و نیروی انسانی کارآمد برای رسیدن به هدف صادرات افزون‌تر را تربیت نماید. اینگونه ارتباطات پیشرفته، زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که سه گروه برگزارکننده، شرکت‌کننده و بازدیدکننده در حد اعلای تفکر و اندیشه باشند و به ارتباطات چندوجهی در سطحی بسیار بالا اعتقاد داشته باشند و آن را سرلوحه روابط اجتماعی خود قرار دهند. این نوع مناسبات، با هدف موفقیت در تجارت بین‌الملل، به‌زودی در اکثر جوامع تخصصی شکل می‌گیرد و سیستم‌های اجتماعی نوینی که می‌توان آن را جامعه شبکه‌ای نامید را به وجود می‌آورد. جامعه شبکه‌ای، جامعه‌ای است که در آن بلوغ فکری افراد و سازمان‌ها، شبکه پیشرفته‌ای از ارتباطات را پایه‌ریزی می‌کند. در چنین جامعه‌ای که قطعا از دولت الکترونیکی مجهز به سیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات بسیار پیشرفته‌ای نیز برخوردار است، بخش‌های مختلف دولتی، خصوصی، تعاونی، مراکز تحقیقاتی، سازمان‌های اجرایی دانشگاه‌ها، مراکز بهداشتی، شرکت‌ها و موسسات بازرگانی و صنعتی، بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و مراکز بین‌المللی، به صورتی متقابل و چندوجهی با یکدیگر در ارتباط و تعامل خواهند بود و آنچه در چنین جوامعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، تجهیزات و ادوات پیشرفته الکترونیکی مورد نیاز کاربران بخش‌های مختلف است که با روند پیشرفت و توسعه سخت‌افزاری آنها، فناوری‌ها، فکر و اندیشه و توان‌های تکنیکی، مدیریتی و مغزافزاری افراد نیز ضرورتا باید پیشرفت کند و آشنایی دانش‌آموزان و دانشجویان که مدیران آینده کشورها خواهند بود با فناوری‌ها و تجهیزات مدرن فراصنعتی در چارچوب معیارهای عصر مجازی در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی مرتبط با فناوری‌های ذکر شده در بالا، پی‌ریزی شالوده جوامع بسیار پیشرفته‌ای را نوید می‌دهد.
برقراری ارتباطات اجتماعی در قرن بیست‌و‌یکم بر اساس مفاهیم جدیدی صورت می‌گیرد که در آن به کارگیری دقیق فناوری اطلاعات و ارتباطات، جامعه‌ای شبکه‌ای را به وجود می‌آورد و این جامعه نقش تعیین‌کننده‌ای را در همه مناسبات بشری ایفا می‌کند و مهم‌تر از همه، جامعه‌ شبکه‌ای، جامعه‌ای است که در آن نمودهای فکر و اندیشه افراد شاغل در سازمان‌ها، نقش بسیار ارزنده‌ای را در برندسازی بازی می‌کند و نیروی انسانی فوق‌العاده کارآمدی را به وجود می‌آورد.
تردیدی وجود ندارد که برای توسعه صادرات کالاها و خدمات از طریق نمایشگاه‌های بین‌المللی خارج از کشور، در چارچوب استفاده از بلوغ ارتباطات چندوجهی، ضروری است فعالیت‌های دانش‌محور بلندمدتی از قبیل انجام مطالعات عمیق در اقتصاد بین‌الملل، روند توسعه تجارت بین کشورها، شناسایی اقتصادهای موازی و مکمل، شناخت بازارهای صادراتی و معرفی این بازارها به صادرکنندگان مشارکت‌کننده در نمایشگاه‌های بین‌المللی تخصصی خارج از کشور، ارائه آمار و ارقام و گزارش‌های تحلیلی و برپایی کنفرانس‌ها و سمینارهای تخصصی دقیق باید صورت گیرد به طوری که متقاضیان صادرات کالاها و خدمات بصورت مستمر در جریان آخرین تحولات بازارهای بین‌المللی قرار گیرند و روند فعالیت‌های صادراتی خود را در چارچوب اطلاعات به‌دست آمده تصحیح کنند.
فواید صادرات
صادرات، فواید درخور توجهی دارد که به شرح زیر و به‌صورتی مختصر مورد بررسی قرار می‌گیرد:
1. افزایش فروش
صادرات، قابلیت فروش موسسه را بالا می‌برد. باید توجه داشت که بازار هر کشوری هر چقدر هم بزرگ و توانمند و دارای تقاضاهای زیادی برای خرید باشد، باز هم همیشه از بازارهای صادراتی کوچک‌تر است. فروش بیشتر روی مواردی نظیر بهره‌وری، سطح کیفیت، میزان تولید به دلیل پایین‌آمدن هزینه‌های واحد موسسه و بالا رفتن قدرت رقابت با موسسه‌های همتراز، اثر مثبت خواهد گذاشت. فروش بیشتر، هزینه‌هایی نظیر هزینه طرح و توسعه (R‌&‌D) که یکی از عوامل مهم موفقیت در به‌دست آوردن بازارهای صادراتی است را نیز کمرنگ می‌کند و موسسه را به انجام مطالعات اقتصادی بین‌المللی با جامعیتی بیشتر و پرمحتواتر علاقه‌مندتر می‌کند که همین مطالعات باعث شناخت دقیق‌تر دیدگاه‌های بین‌المللی می‌شود و موسسه صادراتی را در انتخاب مسیرهای آینده یاری می‌کند.
2. سود بیشتر
شکی وجود ندارد که سفارشات دریافتی از واردکنندگان کشورهای دیگر از لحاظ حجم، وزن و مقدار، بسیار بیشتر از تقاضاهای داخلی است. دراین ارتباط باید گفت که کالاهایی که فناوری‌ها و ارزش افزوده بالاتری دارند و منحصر‌به‌فرد و ابداعی هستند و پایگاه‌های فروش مطمئن‌تری در بازارهای صادراتی را از آن خود کرده‌اند (‌همانند تولیدات و خدمات مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات‌)، سودهای بیشتری از آنچه که از پیش تصور می‌کردند، خواهند داشت.
3. کاهش ریسک و توازن رشد
وابسته‌بودن صرف به بازار داخلی، ریسک بالایی دارد. فروش صادراتی به بازارهای متعدد خارجی، موسسه صادرکننده را از ریسک نوسانات بازار مصون نگه می‌دارد و به‌صورتی متوازن، رشد موسسه مذکور را تضمین می‌کند.
4. کاهش هزینه‌ها
صادرات، باعث می‌شود ظرفیت‌های بلااستفاده تولید، مجددا به کار گرفته شوند و در نتیجه، همه ماشین‌آلات و نیروی کار موجود با همه قوا و به‌صورتی توانمند فعالیت کنند. در این شرایط مطلوب، میزان فروش صادراتی، بسیار بیشتر از هزینه کل تولید و حمل کالاها خواهد بود و در نتیجه پایین‌آمدن هزینه‌ها، موسسه مورد مطالعه، در برابر رقبای داخلی و خارجی، به مزیت‌های رقابتی افزون‌تری دست می‌یابد و ضمن محکم تر کردن پایه‌های صادراتی خود، به یک برند بین‌المللی تبدیل می‌شود.

* مولف: خوارزم مدرس